کنصفر نقطه صفر ادبیات
بسته‌ی معرفی آثار هنری آبان ۱۴۰۲
- یک کتاب: تصادف شبانه – پاتریک مودیانو
- یک فیلم: هیچ کجا Nowhere) 2023) – آلبرت پینتو
- یک آلبوم موسیقی: Never Mind the Bollocks, Here’s the Sx Pistols 1977 – sx pistols
- یک مستند: زندگی روی سیاره ما 2023 (Life on Our Planet) – استیون اسپیلبرگ
***
- تصادف شبانه – پاتریک مودیانو
سروش علی‌نژاد
پاتریک مودیانو، نویسنده‌ای فرانسوی است که در سال ۱۹۴۵ به دنیا آمده است. وی به عنوان یکی از چهره‌های مطرح ادبیات مدرن فرانسه شناخته می‌شود. آثار او همچنین توانسته‌اند تحسین منتقدان ادبی را به همراه داشته باشند و مخاطبان بسیاری را به خود جذب کنند. مودیانو به عنوان یک نویسنده پرکار شناخته می‌شود و برخی از آثار او حتی به فیلم نیز تبدیل شده‌اند.
پاتریک مودیانو یکی از نویسندگان برجسته داستان‌های خودکار و نوآر است که از ترکیب زندگی‌نامه و داستان‌های تاریخی استفاده می‌کند. در بسیاری از کتاب‌هایش، او به شیفتگی خود به تجربه‌ی انسانی جنگ جهانی دوم در فرانسه پرداخته و به بررسی هویت‌های فردی و جمعی، مسئولیت‌ها، وفاداری‌ها، حافظه و فقدان می‌پردازد. به دلیل وسواسی که درباره گذشته دارد، برخی او را با مارسل پروست مقایسه می‌کنند. آثار مودیانو به بیش از ۳۰ زبان ترجمه شده‌اند و در فرانسه او به احترام مورد تجلیل قرار گرفته است.
از جوایزی که این نویسنده توانسته آنها را مال خود کند می‌توان به جایزه دل دوکای انستیتوی فرانسه و از همه مهمتر به نوبل سال 2014 اشاره کرد.
در این یادداشت به معرفی رمان نسبتا کوتاه «تصادف شبانه» از این نویسنده می‌پردازیم. شروع داستان با تصادفی‌ست که در یکی از خیابان‌های پاریس اتفاق می‌افتد. راوی در ابتدا تلاش می‌کند تا بتواند جزییات واقعه را بخاطر بیاورد. شاید بتوان گفت جدال با حافظه مهمترین مسئله‌ی راوی داستان است. تصادف، بیهوشی پس از آن، گیجی و برخی ویژگی‌های دیگر باعث می‌شود تا ما با راوی نامطمئنی روبرو باشیم. این مولفه یکی از ویژگی‌های مهم رمان مودیانو است که قصه را تا حد زیادی به سمت داستان‌های نوآر می‌برد. اینجا به برخی از ویژگی‌های این سبک از رمان‌ها می‌پردازیم. ویژگی‌هایی که در تصادف شبانه نیز بسیار برجسته است.
خاستگاه این سبک از داستان‌ها را باید در آثار نویسندگانی مثل «ریموند چندلر» و «جیمز ام. کین» جستجو کنیم. سبکی که در ابتدا متاثر از فیلم‌های نوآر بود.
از مشخصه‌های آن می‌توان به وجود شخصیتی منزوی و ضد اجتماع به عنوان شخصیت اصلی اشاره کرد. همچنین تقدیرگرایی، حضور پررنگ عنصر شب در طول داستان، راوی نامطمئن، حالت معمایی داستان از دیگر ویژگی‌های داستان‌های نوآر است. می‌توان گفت تمامی ویژگی‌های بالا به صورت برجسته در رمان مودیانو وجود دارد. از عنصر شب که در عنوان رمان هم به چشم می‌خورد تا شخصیت نامطمئن و منزوی و همینطور شکلی از باور به جبر در اثر. همچنین پیوند سینمای نوآر را با فرانسه نمی‌توان نادیده گرفت. کشوری که میزبان اکثر داستان‌های مودیانو است!
تصادف شبانه را به افرادی که علاقه‌مند هستند تا رمانی با سویه‌های روانشناختی و فلسفی بخوانند و به فضاهای پرتعلیق و معمایی علاقه دارند، پیشنهاد می‌کنم.
***
- هیچ کجا Nowhere) 2023) – آلبرت پینتو
اسماعیل شهیدی
فیلم سینمایی هیچ کجا (Nowhere) یک فیلم هیجان‌انگیز و درام محصول سال ۲۰۲۳ کشور اسپانیا به کارگردانی آلبرت پینتو است که توسط دو کمپانی نتفلیکس و راک اند روز تولید شده.
فیلمنامه این اثر سینمایی را ایندیانا لیستا، ارنست ریرا، شان وینسلو و ترزا د روزندو به صورت مشترک برعهده داشته‌اند. هنرمندانی همچون آنا کاستی‌یو، تامار نواس، ایرینا براوو، ویکتوریا تیجیرو، لوسیا سوریا، مری رویز، تونی کورویلو، ماریام تورس و… در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند.
فیلم هیچ کجا اولین بار در تاریخ ۲۹ سپتامبر سال ۲۰۲۳ توسط سرویس استریم نتفلیکس در آمریکا، انگلستان، کانادا، استرالیا، برزیل، ایتالیا، فرانسه، آلمان، اسپانیا، چین، کره جنوبی، هلند، دانمارک، فنلاند، بلژیک، تایوان، تایلند، مکزیک، سوئد، آفریقای جنوبی و سایر کشورها همزمان به صورت اینترنتی منتشر گردید.
تهیه‌کنندگی این فیلم را جوردی روکا آگوت، میگل روز و ایسیدرو ترازا به صورت مشترک برعهده داشته‌اند. تدوین و ویرایش آن کاری از میگل بورگوس می‌باشد و فیلمبرداری آن نیز توسط اوناکس مندیا انجام شده است.
فیلم هیچ کجا، وضعیت اسفبار زنی باردار به نام میا است که با پنهان شدن در یک کانتینر حمل و نقل، از یک کشور در حال جنگ فرار می‌کند. اما پس از یک طوفان شدید، در حالی که در دریا گم شده کودک خود را به دنیا می‌آورد. حال میا باید برای زنده ماندن خود و فرزندش تلاش کند.
اینطور بنظر می‌رسد که هدف کارگردان به تصویر کشیدن و برجسته کردن تجربه‌ی افرادی است که از یک کشور جنگ زده فرار می‌کنند. این یک سفر دشوار برای زن و شوهر در کشتی باری است و بسیاری از مردم می توانند به این فکر کنند که نمی‌خواهند از خانواده خود جدا شوند. این فیلم از ابتدا شما را به خاطر شخصیت‌ها و پیوندهای عاطفی هر دوی آنها جذب خواهد کرد.
این فیلم یک تریلر موقعیتی با ریتمی نسبتا آهسته است که مرکز ثقل روایت روی کاراکترهای کشتی باری است. آنچه در کشتی باری رخ می دهد خونین و وحشیانه است. هر چه میا بعنوان شخصیت محوری داستان بیشتر در کشتی بماند، اتفاقات هولناک برای او به صورت سلسله‌وار ادامه می‌یابد تا روایت فیلم با پایان‌بندی‌ای غیرقابل پیش‌بینی به انتها برسد.
اگر از طرفداران فیلم‌های هیجان‌انگیز هستید و فقط می‌توانید عناصر ترسناک زیادی را انتخاب کنید، این فیلم به شما توصیه نمی‌شود. فضایی که کارگردان ایجاد می‌کند تا حدی کلاستروفوبیک است و شما را در کشتی باری با میا قرار می دهد. به دلیل باردار بودن، زمان به آرامی می گذرد و بینندگان می‌توانند زمانی را که او در آنجا سپری کرده است، به خوبی حس کنند و با احساسات بازیگر همراه شوند.
***
- Never Mind the Bollocks, Here’s the Sx Pistols 1977 – sx pistols
فرشاد صحرایی
منتقدان موسیقی اغلب از گروه «س.ک.س پیستولز» به عنوان آغازگر «پانک راک» یاد می‌کنند. خرده‌فرهنگ پانک که ریشه در جریان «هیپیسم» دارد بر مبارزه با فاشیسم، کاپیتالیسم و رواج آنارشی تاکید دارد. پانک‌ها فقط شورشیانی در عرصه‌ی موسیقی نبودند، بلکه با پوشیدن کت‌های چرم، موهای سیخ و شلوارهای پاره که در واقع اعتراض به مصر‌ف‌گرایی بود روی مد هم تاثیر گذاشتند.
این گروه به رهبری جانی راتن بیشتر از ۳ سال فعالیت نداشت اما توانست با انتشار فقط یک آلبوم استودیویی چنان غوغایی به پا کند که ۱۲۵ هزار نسخه بفروشد، در لیست ۵۰۰ آلبوم برتر مجله‌ی رولینگ استون رتبه‌ی ۷۳ را به خود اختصاص دهد و الگویی برای جریان پانک‌راک شود.
محتوای اکثر ترانه‌های این آلبوم اعتراض است، حالا چه با فاشیست خطاب کردن ملکه الیزابت در ترانه‌ی «خدا ملکه را نجات دهد» که سانسورشده‌ترین ترانه‌ی تاریخ بریتانیاست، چه اعتراض به ناشرشان در قطعه‌ی «EMI».
اما شاید بتوان این بیت از ترانه‌ی «آنارشی در بریتانیا» را تعیین کننده‌ی خط مشی گروه دانست «من یه ضد مسیحم، من یه آنارشیستم، نمی‌دونم چی می‌خوام، ولی می‌دونم چطور به دست بیارمش!»
در سال ۲۰۰۶ این گروه به تالار مشاهیر راک اند رول معرفی شد ولی اعضای پیستولز از ورود به مراسم سر باز زدند و موزه را لکه‌ی ادرار خطاب کردند.
تاکنون چندین فیلم و مستند درباره‌ی این گروه ساخته شده که از مطرح‌ترین‌شان می‌شود به فیلم «سید و نانسی» با بازی گری اولدمن اشاره کرد که زندگی پرفراز و نشیب سید ویشس بیسیست گروه را به تصویر می‌کشاند.
***
- زندگی روی سیاره ما 2023 (Life on Our Planet) – استیون اسپیلبرگ
سروش علی‌نژاد
«زندگی روی سیاره ما» مستندی‌ست به تهیه‌کنندگی «استیون اسپیلبرگ» که به بررسی روند تکامل و چگونگی تشکیل حیات بر سیاره زمین می‌پردازد. گویندگی این مستند را برنده‌ی جایزه اسکار «مورگان فریمن» به عهده دارد. مستند در قالب هشت قسمت شصت دقیقه‌ای منتشر شده است.
نکته‌ای که محوریت برنامه است و آن را بسیار برجسته می‌کند این است که به ما نشان می‌دهد چگونه در این روند حیات ۹۹ درصد از ساکنین زمین به صورت کامل منقرض شده‌اند. حقیقتی که بی‌رحمی طبیعت را مقابل چشمان مخاطب به اکران در‌می‌آورد.
زندگی روی سیاره ما با استفاده از جلوه‌های ویژه‌ی بسیار قدرتمند تلاش می‌کند تا حضوری دوباره را به جاندارانی که سال‌های دور در زمین زندگی می‌کردند، بدهد. از ماموت‌ها گرفته تا انواع دایناسورها. تصاویری که جذابیت این روند تاریخی را دوچندان می‌کند.
از دیگر نکاتی که در مستند روی آن تمرکز می‌شود، بررسی روند و چگونگی پنج انقراض بزرگ تاریخ حیات است که بر زمین رخ داده است.
فریمن درباره مستند می‌گوید: «این داستان بزرگترین نبردی برای بقاست. و دودمان‌هایی که می‌توانستند بر دنیا حکمرانی کنند.» صحبتی که تاکیدی‌ست بر خط سیر نمایش داده شده در این مستند. اگر به نحوه‌ی تشکیل زیست بر این کره علاقه‌مند هستید این برنامه هشت قسمتی را از دست ندهید.
