کنصفر نقطه صفر ادبیات
بستهی معرفی آثار هنری شهریور ۱۴۰۴
- یک کتاب: قلعه اوترانتو – هوراس والپول
- یک فیلم: Paterson – جیم جارموش (آمریکا، ۲۰۱۶)
- یک سریال: The Leftovers – HBO (۲۰۱۴–۲۰۱۷)
- یک آلبوم موسیقی: A Moon Shaped Pool – Radiohead (۲۰۱۶)
***
- قلعه اوترانتو – هوراس والپول (نشر افق – کاوه میرعباسی)
«قلعه اوترانتو» را اغلب نخستین رمان گوتیک میدانند؛ اثری که از سنتی نو در ادبیات وحشت و رمزآلود آغاز کرد. والپول در این کتاب، جهانی ترکیبی از ماوراء و واقعیت، تقدیر و اراده، عشق و ترس را بههم میآمیزد.
داستان با یک فاجعه رازآلود آغاز میشود: کنراد، تنها پسر مانفرد، در شبی که باید با ایزابلا ازدواج کند، زیر کلاهخود عظیمی که از آسمان سقوط میکند، جان میبازد. این رویداد عجیب، دروازهای به ماجراهای هولناک بعدی میگشاید — اسرار قلعه، ارثیهای نفرینشده، عشق ممنوع و حقایقی که در دل دیوارهای سنگی قلعه پنهاناند.
والپول در توصیف قلعه، راهروهای تاریک، سردابهای زیرزمینی و فضاهای وهمآلود، مهارتی چشمگیر دارد. او شخصیتها را نه صرفاً کاراکترهای داستانی، که نمادهایی از قدرت، ناپایداری و سرنوشت میسازد. مانفرد، ایزابلا و تئودور هرکدام با آرزوها، ترسها و تضادهای درونیشان بر صحنه ظاهر میشوند؛ گویی قلعه خود در دست شخصیتها نفس میکشد.
ترجمهی کاوه میرعباسی نثری دقیق و در عین حال روان ارائه میدهد؛ زبانی که بار وحشت و رمز را حفظ کرده اما مخاطب فارسیزبان بتواند با داستان ارتباط بگیرد. نشر افق این اثر را در مجموعه «افق کلاسیک» عرضه کرده است.
اگر به آثاری علاقه دارید که در ترکیبی از عشق و ترس، راز و واقعیت تو را به درون خودش میکشند، «قلعه اوترانتو» انتخابی مناسب است — تجربهای تأملبرانگیز از ادبیات گوتیک کلاسیک در زبان فارسی.
***
- Paterson – جیم جارموش (آمریکا، ۲۰۱۶)
«پترسن» ساختهی جیم جارموش، اثری شاعرانه و آرام دربارهی زندگی روزمره، خلاقیت و سکوت است. فیلم داستان یک راننده اتوبوس به نام «پترسن» را روایت میکند که در شهری به همین نام زندگی میکند و در اوقات فراغتش شعر مینویسد. فیلم در ظاهر هیچ حادثهی بزرگی ندارد، اما در دل همین سادگی، معنا و زیبایی نهفته است.
پترسن هر روز مسیر ثابتی را میپیماید، در سکوت به مکالمات مسافران گوش میدهد، با همسر خیالپردازش ناهار میخورد و عصرها سگش را برای پیادهروی میبرد. در این تکرار روزمره، شعرهای او چون زمزمههایی از معنا درمیآیند؛ گویی هر لحظه عادی، فرصتی برای تأمل است.
جارموش با دوربینی آرام و قابهایی دقیق، زیبایی را در چیزهای ساده مییابد: فنجانی قهوه، دفتر شعری پر از خطخوردگی، یا انعکاس نور روی خیابان خیس. موسیقی آرام و بازی درخشان آدام درایور، حالتی مراقبهای به فیلم میبخشند.
«پترسن» یادآور این است که هنر و معنا در دل زندگی روزمره پنهاناند؛ در سکوت، تکرار و عشقهای کوچک. فیلمی است برای کسانی که به دنبال آرامش در ریتم کند زندگی و تأمل در زیباییهای بیادعا هستند.
***
- The Leftovers – HBO (۲۰۱۴–۲۰۱۷)
«بازماندگان» یکی از جسورانهترین سریالهای دههی اخیر است؛ اثری که از مرزهای ژانر درام فراتر میرود و به تأملی فلسفی دربارهی ایمان، فقدان و معنای زیستن بدل میشود. داستان از جایی آغاز میشود که دو درصد جمعیت جهان ناگهان ناپدید میشوند – بدون هیچ توضیحی. آنچه باقی میماند، جهانی است مملو از اندوه، شک و جستوجوی بیپایان.
سریال در ظاهر دربارهی واکنش مردم به این واقعه است، اما در عمق، دربارهی خود انسان است: دربارهی تنهایی، تلاش برای درک ناشناخته و نیاز به معنا در جهانی بیپاسخ. کاراکترها – از رئیس پلیس شهر گرفته تا اعضای فرقهای مرموز – هرکدام در مسیر خود به دنبال چیزیاند که از دست رفته است.
کارگردانی «دیمون لیندلوف» و موسیقی شاعرانه «مکس ریختر»، حالوهوایی عرفانی و در عینحال زمینی به سریال میدهد. نورهای سرد، سکوت طولانی صحنهها و نگاههای گمشدهی شخصیتها، تجربهای عاطفی و عمیق میسازند.
«The Leftovers» برای کسانی است که از داستانهای سطحی خستهاند؛ سریالی که با پرسشهایی بیپاسخ رهایت میکند، اما در همین بیپاسخی، نوعی آرامش میبخشد. تجربهای از تماشای معنا در غیاب، و زندگی در سایهی فقدان.
***
- A Moon Shaped Pool – Radiohead (۲۰۱۶)
«A Moon Shaped Pool» از گروه بریتانیایی Radiohead، سفری است به درون احساسات انسانی؛ ترکیبی از غم، زیبایی و آرامش. این آلبوم که پس از پنج سال سکوت منتشر شد، یکی از شاعرانهترین و پختهترین آثار گروه است – جایی که صدای تام یورک در میان آرشههای زهی و پیانوهای مهآلود شناور است.
ترکهای آلبوم، از “Burn the Witch” تا “Daydreaming” و “True Love Waits”، همچون فصلهایی از یک رویا هستند. مضامین عشق ازدسترفته، اضطراب معاصر و امید مبهم در سراسر آلبوم جاریاند. ارکستراسیون جان گرینوود با ظرافتی کلاسیک، لایههای صوتی را به بافتی احساسی و سینمایی بدل میکند.
در «A Moon Shaped Pool»، هر صدا به دقت در جای خود قرار دارد – صدای باد، نفس، یا سکوت میان نتها – گویی خود زمان در حال گوش دادن است. این آلبوم نه برای گوش دادن گذرا، بلکه برای غرق شدن است؛ موسیقیای که بیشتر حس میشود تا شنیده.
برای شنوندهای که به دنبال موسیقی درونی، تفکر و لطافت است، «A Moon Shaped Pool» تجربهای است از تسلیم آرام در برابر غم و پذیرش زیبایی در ناپایداری.
